ರಂಗಾಯಣದ ಬೆಳ್ಳಿಹಬ್ಬದ ಸಡಗರಕೆ ಸುವರ್ಣ ಸಂಭ್ರಮದ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ :
- ಶಶಿಕಾಂತ ಯಡಹಳ್ಳಿ -
ಕರ್ನಾಟಕದ ಹೆಮ್ಮೆಯ ರಂಗರೆಪರ್ಟರಿ ‘ರಂಗಾಯಣ’ಕ್ಕೆ ಬೆಳ್ಳಿಹಬ್ಬದ ಸಡಗರವಾದರೆ ಡಾ.ಯು.ಆರ್. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಸುವರ್ಣಹಬ್ಬದ ಸಂಭ್ರಮ. ರಂಗಾಯಣ ತಮ್ಮ 25ನೇ ವರ್ಷದ ರಂಗಪಯಣವನ್ನು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮೂಲಕ ಆಚರಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಅಭಿನಂದನೀಯ. ಇದು ರಂಗಾಯಣವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಸಿದ ರಂಗದಿಗ್ಗಜ ದಿ. ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತರಿಗೂ ಹಾಗೂ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದಂತಹ ಅನೂಹ್ಯ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಬರೆದ ದಿ. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಗೂ ಸಲ್ಲಿಸಬಹುದಾದ ರಂಗಗೌರವವಾಗಿದೆ.
ನವ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪರಂಪರೆಯ ಅತ್ಯಮೂಲ್ಯ ಕಾದಂಬರಿ ಡಾ.ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’. ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ವಿವಾದಕ್ಕೆ ಈಡಾಗಿರುವ ಹಾಗೂ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಚರ್ಚೆಗೊಂಡಿರುವ ಕಾದಂಬರಿ ಕೂಡಾ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ವೇ. ಹಳೆಯ ಕಂದಾಚಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುತ್ತಲೇ ಹೊಸ ಆಲೋಚನೆಗಳಿಗೆ ತನ್ನನ್ನು ಒಡ್ಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ, ಹೊಸ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಆನ್ವೇಷಿಸುವ ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ನವ್ಯಸಾಹಿತ್ಯ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿಗೆ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಸ್ಥಾನವಿದೆ. ಕನ್ನಡ ಸಾರಸ್ವತ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರತರವಾದ ಸಂಚಲನ ಹುಟ್ಟಿಸಿದ ಸಂಸ್ಕಾರವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಒಂದು ಗುಂಪೇ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡಿತ್ತು. ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರನ್ನು ಹೀಯಾಳಿಸಿ ಬರೆಯಲಾಯಿತು. ವಿವಾದವನ್ನೇ ಸೃಷ್ಟಿಸಲಾಯಿತು. 1970 ರಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಾಭಿರಾಮರೆಡ್ಡಿಯವರು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದರು. ಗಿರೀಶ್ ಕಾರ್ನಾಡರು ಚಿತ್ರಕಥೆ ಬರೆದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದರು. ಆಗ ರಾಜ್ಯಾದ್ಯಂತ ಸಿನೆಮಾ ಕುರಿತು ದೊಡ್ಡ ವಿವಾದವೇ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಸಿನೆಮಾ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಂತ್ಯ ಹಾಗೂ ಕೇಂದ್ರ ಸೆನ್ಸಾರ್ ಮಂಡಳಿಗಳಿಂದ ಅನುಮತಿ ಸಿಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಕೊನೆಗೆ ದೆಲ್ಲಿಯ ಪಾರ್ಲಿಮೆಂಟ್ ಸಿನೆಮಾ ಸಮಿತಿ ಮುಂದೆ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಅನುಮತಿಯನ್ನು ಈ ಸಿನೆಮಾದ ನಿರ್ಮಾಪಕರಾದ ಪಟ್ಟಾಭಿರಾಮರವರು ಪಡೆಯಬೇಕಾಯಿತು. ಅನುಮತಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದನ್ನೂ ಮರೆಮಾಚಿ ಯಾವ ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮಗಳಿಗೂ ತಿಳಿಸದೇ ಗುಟ್ಟಾಗಿ ಈ ಸಿನೆಮಾವನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳಗಿನ ಶೋ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಯ್ತು. ಇದು ಗೊತ್ತಾದ ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಪಡೆ ಸಿನೆಮಾ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ ತಡೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಕೋರ್ಟಿಗೆ ಹಣ ಕಟ್ಟಬೇಕಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅದಕ್ಕೆ ಯಾರೂ ಮುಂದೆ ಬರದೇ ಸಿನೆಮಾ ಪ್ರದರ್ಶನ ಮುಂದುವರೆಯಿತು. ಈ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕೆ ರಾಜ್ಯ ಹಾಗೂ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರ ಅವಾರ್ಡಗಳು ಕೂಡಾ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದವು.
ಡಾ.ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ವಿದೇಶಿ (ಬರ್ಮಿಂಗ್ಯಾಂ) ನೆಲದಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ತಮ್ಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲಿ ಜಿಡ್ಡುಗಟ್ಟಿದ ಕಂದಾಚಾರ ಹಾಗೂ ವೈರುದ್ಯಗಳ ಬಗ್ಗೆ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿ ಬರೆದರು. ಕನ್ನಡದ ಈ ಕಾದಂಬರಿ ಈಗಾಗಲೇ ಹಿಂದಿ, ಉರ್ದು, ಬೆಂಗಾಳಿ, ಮಲಯಾಳಿ, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಗುಜರಾತಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಭಾರತೀಯ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿದೆ. ಜೊತೆಗೆ ಇಂಗ್ಲೀಷ್, ರಷ್ಯನ್, ಪ್ರೆಂಚ್, ಜರ್ಮನ್, ಹಂಗೇರಿಯನ್, ಸ್ವೀಡಿಶ್...
ಹೀಗೆ ಕೆಲವಾರು ವಿದೇಶಿ ಭಾಷೆಗಳಲ್ಲೂ ಸಹ ಅನುವಾದಗೊಂಡಿದ್ದು ಭಾರತೀಯ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿ ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚು ಓದುಗರನ್ನು ತಲುಪಿದ ಕೃತಿಯಾಗಿದೆ. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದು 1965ರಲ್ಲಿ. ಇಂತಹ ಕನ್ನಡದ ಮಹತ್ತದ ಕೃತಿಗೆ ಈಗ ೫೦ ವರ್ಷಗಳು ತುಂಬಿತು. ಈ ಸುವರ್ಣ ಸಂಭ್ರಮದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ರಂಗಾಯಣವು ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ನಾಟಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಸ್ತುತ್ಯಾರ್ಹ ಕೆಲಸವಾಗಿದೆ. ರಂಗಾಯಣದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದ ಜನಾರ್ಧನ್ (ಜೆನ್ನಿ) ರವರ ನಿರ್ದೇಶನದಲ್ಲಿ ರಂಗಾಯಣದ ಹಿರಿಯ ಹಾಗೂ ಕಿರಿಯ ಕಲಾವಿದರು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕವನ್ನು ಅಭಿನಯಿಸಿದ್ದು 2015 ಸೆಪ್ಟಂಬರ್ 4ರಂದು ಬೆಂಗಳೂರಿನ ‘ರವೀಂದ್ರ ಕಲಾಕ್ಷೇತ್ರ’ದಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಂಡಿತು.
 |
| ಡಾ.ಯು.ಆರ್.ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು |
ನಾಟಕದ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತ ಕಥೆ ಹೀಗಿದೆ. ದೂರ್ವಾಸಪುರ ಅಗ್ರಹಾರದ ಧರ್ಮಪಾರಂಗತರಾದ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸಮುದಾಯದ ಜಾತಿಭ್ರಷ್ಟ ನಾರಣಪ್ಪನ ಸಾವು ತೀವ್ರ ಸಮಸ್ಯೆಯನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಹೆಣ್ಣು, ಹೆಂಡಗಳ ಮೋಹಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದು ಜಾತಿಗೆಟ್ಟವನ ಶವವನ್ನು ಯಾರು ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಬೇಕು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲೂ ಉತ್ತರ ಸಿಕ್ಕುವುದಿಲ್ಲ. ಶವ ಸಂಸ್ಕಾರವಾಗದೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಊಟಮಾಡುವಂತಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ ಅಗ್ರಹಾರವೇ ತಲ್ಲಣಿಸಿಹೋಗುತ್ತದೆ. ನಾರಣಪ್ಪನ ಪ್ರೇಯಸಿ ವೇಶ್ಯೆ ಚಂದ್ರಿ ಶವಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕಾಗಿ ಕೊಡುವ ಆಭರಣಗಳ ಗಂಟನ್ನು ಹೊಡೆಯಲು ಕೆಲವು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಶವಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಿದ್ದವಾಗುತ್ತಾರಾದರೂ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ಅನುಮತಿ ಸಿಗದೇ ಪರಿತಪಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹಸಿವು ತಾಳದೇ ಕೆಲವರು ಅಗ್ರಹಾರ ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆಡೆ ಹೋಗಿ ಉದರಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ರೋಗಿಷ್ಟ ಪತ್ನಿಯ ಆರೈಕೆ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ಥಕ್ಯ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರ ಮನೋನಿಗ್ರಹವು ಬಯಕೆಯ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಬೂದಿಯಾಗಿ ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಕೂಡುತ್ತಾರೆ. ಧರ್ಮದ್ರೋಹಿಯಾದದ್ದಕ್ಕೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಟ್ಟು ಅಗ್ರಹಾರವನ್ನೇ ತೊರೆದು ತಮ್ಮ ಗುರುತನ್ನು ಮರೆಮಾಚುತ್ತಾ ಊರೂರು ಅಲೆಯುತ್ತಾರೆ. ಚಂದ್ರಿಯೇ ಮುಸ್ಲಿಂ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಸಹಾಯದಿಂದ ಶವಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿ ತನ್ನ ಊರಿಗೆ ಹೊರಡುತ್ತಾಳೆ. ಚಂದ್ರಿಯ ಅಂಗಸುಖವನ್ನು ಮರೆಯಲಾರದೇ ತಳಮಳಿಸುವ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ ಪ್ಲೇಗು ಪೀಡಿತ ಅಗ್ರಹಾರಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಹೋಗುವ ನಿರ್ದಾರದೊಂದಿಗೆ ನಾಟಕ ಮುಗಿಯುತ್ತಾದರೂ ತದನಂತರವೂ ನೋಡಿದವರ ತಲೆಯಲ್ಲಿ ನೂರಾರು ಆಲೋಚನೆಗಳನ್ನು ಹೊರಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತದೆ.
ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿ ನಾರಣಪ್ಪನ ಶವವನ್ನು ಮುಸ್ಲಿಂ ಬ್ಯಾರಿ ಒಬ್ಬ ಗುಟ್ಟಾಗಿ ಸುಟ್ಟುಬಿಡುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಇದು ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಅಗ್ರಹಾರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರು ಶವ ಕೊಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂದೇ ಭಾವಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ಇದನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಿನೆಮಾದ ಚಿತ್ರಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ನಾಡರು ಉದ್ದೇಶಪೂರ್ವಕವಾಗಿಯೇ ಬರೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ‘ತೋರಿಸಿದ್ದರೆ ಸಿನೆಮಾ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುತ್ತಲೇ ಇರಲಿಲ’ ಎಂದು ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರೇ ಬರೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲೂ ಸಹ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿರುವಂತೆ ಈ ಘಟನೆಯನ್ನು ತೋರಿಸದೇ ಶವ ಕೊಳೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನೇ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ನಂಬಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕೋಮುಸಂಘರ್ಷಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾದೀತೆಂಬ ಆತಂಕದಿಂದ ಈ ರೀತಿಯ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಕರು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಸಿನೆಮಾದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಾದಂಬರಿಯ ಈ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವನ್ನು ತಿರಿಚಿದ್ದರಿಂದ ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಗೆ ತಕರಾರಿತ್ತು. ನಾಟಕವೂ ಸಹ ಸಿನೆಮಾದ ಹಾದಿಯಲ್ಲೇ ಸಾಗಿದೆಯಾದರೂ ತಕರಾರು ಮಾಡಲು ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರಿಲ್ಲ.
‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕವು ನಾಲ್ಕು ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಚರ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮ, ಹೆಣ್ಣು, ಹೊನ್ನು ಮತ್ತು ಹಸಿವು. ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರಂತಹ ಧರ್ಮನಿಷ್ಟರ ನಿರಂಕುಶತೆಯಲ್ಲಿ ಪರರ ಹೆಣ್ಣು ಹೊನ್ನುಗಳು ನಿಶಿದ್ಧ. ಆದರೆ ‘ವೈದಿಕ ಧರ್ಮವನ್ನು ತೋರುಂಬಲಾಭ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಧರ್ಮಾನುಯಾಯಿಗಳು ಅದು ಹೇಗೆ ಹೊನ್ನಿಗಾಗಿ ಧರ್ಮದ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನೂ ಮೀರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಾರೆ’ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ನಾಟಕ ದೃಶ್ಯಗಳ ಮೂಲಕ ಚಿತ್ರಿಸಿದೆ. ಕೀಳುಜಾತಿಯ ವೇಶ್ಯೆ ಚಂದ್ರಿಯು ನಾರಣಪ್ಪನ ಸಂಸ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಕೊಡುವ ಚಿನ್ನದ ಮೇಲೆ ಅಗ್ರಹಾರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಕಣ್ಣು. ಧರ್ಮದ್ರೋಹಿಗೆ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವೇ ಇಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಹಾರವರು ಚಿನ್ನದ ದುರಾಸೆಗೆ ಬಿದ್ದು ಇಲ್ಲದ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಮುಂದೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಪೈಪೋಟಿಯ ಮೇಲೆ ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ಮುಂದಾಗುವುದನ್ನು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕವು ವಿಡಂಬಣಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಅಗ್ರಹಾರ ಅಷ್ಟೇ ಯಾಕೆ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಮಠದ ಜಗದ್ಗುರುವಿಗೂ ಸಹ ಹೊನ್ನಿನ ಮೇಲೆ ಆಸೆ. ಸಂಸ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ಅನುಮತಿ ಬೇಕೆಂದರೆ ಚಂದ್ರಿಕೊಟ್ಟ ಚಿನ್ನ ಹಾಗೂ ಸತ್ತ ನಾರಣಪ್ಪನ ಆಸ್ತಿ ಮಠಕ್ಕೆ ಕೊಡಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಸ್ವಾಮಿಯ ದುರಾಸೆಯನ್ನು ವ್ಯಂಗ್ಯವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತಾ ಆಸ್ತಿಗಾಗಿ ಹೊನ್ನಿಗಾಗಿ ಜಗದ್ಗುರುಗಳಂತವರೂ ಸಹ ಹೇಗೆ ಧರ್ಮವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆನ್ನುವ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ಈ ನಾಟಕ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿದೆ. ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಹಣಕ್ಕಾಗಿ ಮೈಮಾರಿಕೊಳ್ಳುವ ಈ ನಾಟಕದ ಸೂಳೆ ಚಂದ್ರಿಗೂ ಹಾಗೂ ಹೊನ್ನಿಗಾಗಿ ಧರ್ಮವನ್ನೇ ಮಾರಾಟಕ್ಕಿಡುವ ಪುರೋಹಿತರಿಗೂ ಅಂತಹ ಯಾವುದೇ ವ್ಯಾತ್ಯಾಸ ಇಲ್ಲವೆಂಬುದು ಈ ನಾಟಕ ನೋಡಿದವರಿಗೆ ಅರಿವಾಗದೇ ಇರದು. ಧರ್ಮಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೊನ್ನು ಮಹತ್ತದ್ದು ಎಂದು ಹೇಳುವ ಜೊತೆಗೆ ಧರ್ಮ ಹಾಗೂ ಹೊನ್ನಿಗಿಂತ ಹಸಿವು ಮುಖ್ಯ ಎನ್ನುವುದನ್ನೂ ಸಹ ಈ ನಾಟಕ ನೇರವಾಗಿಯೇ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವಾಗ ಶವಸಂಸ್ಕಾರ ಆಗುವವರೆಗೂ ಆಹಾರ ಸೇವಿಸುವ ಹಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರ ಹೇಳುತ್ತದೆಯೋ ಆಗ ಅಗ್ರಹಾರದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತ್ತಮರು ಧರ್ಮಸಂಕಟಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದು ಅಗ್ರಹಾರದ ಹೊರಗಡೆ ಹೋಗಿ ತುತ್ತಿನ ಚೀಲ ತುಂಬಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ದಾರಿಕಂಡುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಧರ್ಮದ ಅತಿರೇಕಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ಮೀರಿದ್ದು ದೈಹಿಕ ಅಗತ್ಯತೆಗಳು, ಅದು ಹೊಟ್ಟೆಯ ಹಸಿವಾಗಿರಬಹುದು ಇಲ್ಲವೇ ದೇಹದ ಹಸಿವಾಗಿರಬಹುದು ಎನ್ನುವ ಸಾರ್ವಕಾಲಿಕ ಸತ್ಯವನ್ನು ಈ ನಾಟಕ ಸೊಗಸಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನಾರಣಪ್ಪ ಇದಕ್ಕೆ ಮಾದರಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಎಲ್ಲರೂ ಕದ್ದು ಮಾಡಬಯಸುವುದನ್ನು ಆತ ಬಹಿರಂಗವಾಗಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ. ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಂತಹ ಧರ್ಮನಿಷ್ಟರೂ ಸಹ ದೈಹಿಕ ಬಯಕೆಗೆ ಹೊರತಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಪರಮಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುವಲ್ಲಿ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕವು ಸಫಲವಾಗಿದೆ.
ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ನಾರಣಪ್ಪ ಈ ಎರಡೂ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರಗಳು ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅತಿರೇಕಗಳೇ. ದೈಹಿಕ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಕಂದಾಚಾರದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಲ್ಲೇ ಆನಂದವನ್ನು ಹೊಂದಬಯಸುವ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರರದು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅಮಾನುಷ ಅತಿರೇಕವಾದರೆ... ಧರ್ಮವನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವ ಹುಮ್ಮಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣು ಹೆಂಡಗಳ ಸಹವಾಸದಲ್ಲೇ ಸುಖ ಕಾಣಬಯಸುವ ನಾರಣಪ್ಪ ಇನ್ನೊಂದು ಅತಿರೇಕ. ಅತಿಯಾದ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಯಾದ ಆಚಾರ್ಯರು ಹಾಗೂ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳೇ ಇಲ್ಲದೇ ತನ್ನಿಷ್ಟದಂತೆ ಸ್ವೇಚ್ಚಾಚಾರದಿ ಬದುಕುವ ನಾರಣಪ್ಪ ಈ ಇಬ್ಬರೂ ಸಹ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾಸ್ಥ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ ತಪ್ಪಿತಸ್ತರೇ ಆಗಿದ್ದಾರೆ. ಯಾವುದೇ ಕೋನದಲ್ಲಿ ನೋಡಿದರೂ ಈ ಎರಡೂ ಪಾತ್ರಗಳು ಜನರ ಬದುಕಿಗೆ ಮಾದರಿ ಅಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಲ. ಧರ್ಮದ ಗೋಡೆ ಒಡೆದು ಹಾಕಿದ್ದಕ್ಕೆ ನಾರಣಪ್ಪನನ್ನು ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಇಷ್ಟಪಡಬೇಕಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ಕೊನೆಗೂ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರೂ ಸಹ ನಾರಣಪ್ಪನ ದಾರಿಗೆ ಬಂದು ಪರಹೆಣ್ಣಿನ ಸಮಾಗಮ ಮಾಡಿದ್ದಕ್ಕೆ ಸಮಾಧಾನ ಪಡಬೇಕಿದೆ. ದೈಹಿಕ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಬಂಧಿಸಿ ಬದುಕುವುದು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿರುವಂತೆಯೇ, ಇಷ್ಟಾ ಬಂದದ್ದನ್ನೆಲ್ಲ ಮಾಡುತ್ತೇನೆ ಎನ್ನುವ ಸ್ವೇಚ್ಚಾಚಾರ ಮನೋಭಾವವೂ ಸಮಾಜಕ್ಕೆ ಅಪಾಯಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಎರಡೂ ಪಾತ್ರಗಳೂ ಮನುಷ್ಯನ ಮನದೊಳಗಿರುವ ಎರಡು ರೀತಿಯ ಸಕಾರ ನಕಾರ ಭಾವನೆಗಳ ತಾಕಲಾಟವೇ ಆಗಿದ್ದು.. ಬಹುತೇಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನಕಾರಾತ್ಮಕತೆಯೇ ಗೆಲ್ಲುವುದರ ಮಾದರಿ ಈ ನಾಟಕವಾಗಿದೆ. ಒಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮನೋವಿಶ್ಲೇಷನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಮೂಡಿಬಂದಿದೆಯಾದರೂ ಅತಿರೇಕಗಳನ್ನು ಆದರ್ಶವಾಗಿ ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಸಾಧ್ಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ. ಮನುಷ್ಯನ ಅನಿವಾರ್ಯ ಅಗತ್ಯಗಳಾದ ಅರಿಷಡ್‌ವರ್ಗಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಧಿಸುವುದಾಗಲೀ ಇಲ್ಲವೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆಗೊಳಿಸಿ ಅನುಭವಿಸುವುದಾಗಲೀ ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲ. ಅವುಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಣದಲ್ಲಿಟ್ಟುಕೊಂಡೇ ಬದುಕನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವುದು ಉತ್ತಮ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ.
ಓ.ಎಲ್.ನಾಗಭೂಷಣಸ್ವಾಮಿಯವರು ಮಾಯಸಂದ್ರ ಕೃಷ್ಣಪ್ರಸಾದರವರ ಜೊತೆ ಸೇರಿ ಮಾಡಿದ ರಂಗರೂಪವೇ ಜಾಳುಜಾಳಾಗಿದೆ. ಅಕ್ಷರಮಾಧ್ಯಮವನ್ನು ದೃಶ್ಯರೂಪಕ್ಕಿಳಿಸುವಾಗ ಬೇಕಾಗುವ ದೃಶ್ಯಗುಣದ ಕೊರತೆಯಿಂದ ನಾಟಕ ಸೊರಗಿ ಹೋಗಿದೆ. ಮೊದಮೊದಲು ಉತ್ತಮ ಆರಂಭವನ್ನು ಪಡೆದ ನಾಟಕ ಬರುಬರುತ್ತಾ ಎಳೆತವಾದಂತಾಗಿ ನೋಡುಗರಿಗೆ ಬೋರ್ ಹೊಡಿಸಿದ್ದೂ ಸಹ ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ. ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಸಶಕ್ತವಾಗಿದ್ದಂತೂ ಸತ್ಯ ಆದರೆ ಅವೂ ಕೂಡಾ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪುನರಾವರ್ತನೆಗೊಂಡು ಶಕ್ತಿಹೀನವಾದವು. ನಿರೂಪಕರ ಹಂಗಿಲ್ಲದೇ ದೃಶ್ಯ ಹಾಗೂ ಪಾತ್ರಗಳ ಮೂಲಕವೇ ಸಶಕ್ತವಾಗಿ ನಾಟಕ ಕಟ್ಟಿಕೊಡಬಹುದಾದ ಸಾಧ್ಯತೆ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ಕಾದಂಬರಿಗಿದೆ. ಈ ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿಯೇ ನಾಯಕ, ಖಳನಾಯಕ, ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಬೇಕಾದ ನಾಯಕಿ ಜೊತೆಗೆ ತಾತ್ವಿಕ ಸಂಘರ್ಷ ಹಾಗೂ ಸಶಕ್ತ ಸಂಭಾಷಣೆಗಳು ಹಾಸುಹೊಕ್ಕಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳನ್ನೆಲ್ಲಾ ದೃಶ್ಯವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಡುವುದರಲ್ಲಿಯೇ ಈ ನಾಟಕದ ಯಶಸ್ಸಿದೆ. ಆದರೆ ಈ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ರಂಗಾಯಣ ಇನ್ನೂ ಈ ನಾಟಕವನ್ನು ಪರಿಷ್ಕರಣೆಗೆ ಒಳಪಡಿಸಬೇಕಿದೆ.
ರಂಗಪಠ್ಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯೂನ್ಯತೆಗಳಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಬೇಕಾದದ್ದು ನಿರ್ದೇಶಕರ ಕರ್ತವ್ಯ. ಅನುಭವಿ ರಂಗ ನಿರ್ದೇಶಕರೂ ಹಾಗೂ ಎನ್‌ಎಸ್‌ಡಿ ಪದವೀದರರೂ ಆದ ಜೆನ್ನಿಯವರು ಅದ್ಯಾಕೆ ನಾಟಕವನ್ನು ಇಷ್ಟು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟರೋ ತಿಳಿಯುತ್ತಿಲ್ಲ. ಜನ್ನಿಯವರ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತೋ ಇಲ್ಲವೇ ರಂಗಾಯಣದ ಆಡಳಿತಾತ್ಮಕ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಅವರ ಸೃಜನಶೀಲತೆಯನ್ನು ಮಿತಿಗೊಳಿಸಿತೋ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಆದರೆ.. ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ವಂತೂ ನಿರ್ದೇಶಕರಿಗೆ ದಕ್ಕಲಿಲ್ಲ. ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿದ್ದು ಪ್ರೇಕ್ಷಕರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಲಿಲ್ಲ. ಇದು ರಂಗಾಯಣದ ಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ಎಂದು ನಾಟಕ ನೋಡಿದವರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ನೋಡುಗರ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಅತಿಯಾಗಿದ್ದೂ ಸಹ ನಾಟಕದ ಸೋಲಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದ್ದಂತೂ ಸುಳ್ಳಲ್ಲ.
ರಂಗಾಯಣದ ಕಲಾವಿದರು ಇಡೀ ಭಾರತ ದೇಶದಲ್ಲೇ ಅನುಭವಿಯಾದವರು. ಅವರ ಪ್ರತಿಭೆ ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಕಾಶಗಳಿರಲಿಲ್ಲ. ಇದ್ದವರೂ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಾಗಿ ಜಗದೀಶ ಮನವಾರ್ತೆ ಮತ್ತು ನಾರಣಪ್ಪ
ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ಹುಲುಗಪ್ಪ ಕಟ್ಟಿಮನಿ ಈ ಇಬ್ಬರೂ ನಟರ ಅಭಿನಯ ಇಡೀ ನಾಟಕದ ಜೀವಾಳವಾಗಿತ್ತು. ಜೊತೆಗೆ ಗರುಡಾಚಾರ್ಯರಾಗಿ ವಿನಾಯಕ ಭಟ್, ದಾಸಾಚಾರ್ಯರಾಗಿ ಸಂತೋಷ್ ಕುಮಾರ್ ಹಾಗೂ ಲಕ್ಷ್ಮಣಾಚಾರ್ಯರಾಗಿ ನೂರ್ ಅಹ್ಮದ್ ಶೇಖ್‌ರವರ ನಟನೆ ಸಾಥ್ ನೀಡಿತ್ತು. ಚಂದ್ರಿಯಾಗಿ ಸರೋಜಾ ಹೆಗಡೆಯವರ ಅಭಿನಯವೂ ಪಸಂದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಯಾವಾಗ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯ ಮನವಾರ್ತೆಯವರು ಬದಲಾಗಿ ಅದೇ ಪಾತ್ರದ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಾಗಿ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಹಿರೇಮಠರವರು ಬಂದರೋ ಇಡೀ ನಾಟಕದ ಗತಿಯೇ ಬದಲಾಗಿ ಹೋಯಿತು. ಅವರ ಜೊತೆಗೆ ಪುಟ್ಟನ ಪಾತ್ರದಾರಿ ಎಸ್.ರಾಮನಾಥರವರು ಜೊತೆಗೂಡಿ ದೃಶ್ಯಗಳ ಪುನರಾವರ್ತನೆ ಶುರುವಾಯಿತೋ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರ ಸಹನೆಯ ಮಿತಿ ಮೀರತೊಡಗಿತು. ಅದ್ಯಾಕೋ ಕೊನೆಯವರೆಗೂ ಪ್ರಶಾಂತ್ ಹಿರೇಮಠರವರು ಪಾತ್ರದೊಳಗೆ ಇಳಿಯಲೂ ಇಲ್ಲಾ...ಪಾತ್ರವಾಗಲೂ ಇಲ್ಲ.
ವಯೋವೃದ್ದ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರ ಪಾತ್ರದಾರಿಯು ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಿಯನ್ನು ಸೇರಿದಾಗ ಇದ್ದಕ್ಕಿದ್ದಂತೆ ಹೊಸರೂಪವನ್ನು ಪಡೆದು ಮಧ್ಯವಯಸ್ಕನಾಗಿ ಬದಲಾದ ಎನ್ನುವ ಹಾಗೆ ರಂಗತಂತ್ರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಕರು ಅಳವಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಆದರೆ ಪಾತ್ರದಾರಿಯನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿ ಅದೇ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದ ಮ್ಯಾಜಿಕ್ ಹಿಂದಿನ ಲಾಜಿಕ್ ಏನು ಎನ್ನುವುದೇ ನೋಡುಗರಲ್ಲಿ ಗೊಂದಲವನ್ನುಂಟುಮಾಡಿತು. ಹೋಗಲಿ ಮೊದಲಿನ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರಂತೆಯೇ ಕನಿಷ್ಟ ಭೌತಿಕ ಚಹರೆ ಪ್ರಸಾಧನಗಳಿದ್ದರೆ ಹಾಗೂ ನಡೆ ನುಡಿಗಳು ಹೋಲುತ್ತಿದ್ದರೆ ಈ ಪಾತ್ರ ಬದಲಾವಣೆಯ ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆ ಫಲಿಸಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ಎಲ್ಲದರಲ್ಲೂ ಸಂಪೂರ್ಣ ಭಿನ್ನವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ತಂದು ಇವನೇ ಅವನು ಎಂದು ನಂಬಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಗಿದೆ ಹಾಗೂ ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ದೌರ್ಬಲ್ಯವೂ ಆಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ರಂಗತಂತ್ರಗಳು ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿರಬೇಕೆ ಹೊರತು ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿರಬಾರದು ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರ ಅಕಾರಣ ಪರಕಾಯ ಪ್ರವೇಶವೇ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ.
ಕಾದಂಬರಿಯಲ್ಲಿರುವುದನ್ನೆಲ್ಲಾ ರಂಗದ ಮೇಲೆ ತರಬೇಕು ಎನ್ನುವ ನಿರ್ದೇಶಕರ ಅತೀಉತ್ಸಾಹವೇ ಈ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಅನಗತ್ಯ ದೃಶ್ಯಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ. ಧರ್ಮಭ್ರಷ್ಟತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಾರಣಪ್ಪನ ಪಾತ್ರ ಈಗಾಗಲೇ ಇದ್ದು ಚಂದ್ರಿಯ ಸಂಗವೂ ಆತನ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ನಾರಣಪ್ಪನ ಸ್ವಭಾವವನ್ನೇ ಉಳ್ಳ ಆತನ ಗೆಳೆಯ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಾವಿದ ಶ್ರೀಪತಿ ಪಾತ್ರವನ್ನು ಹಾಗೂ ಆತನಿಗೊಬ್ಬಳು ಮತ್ಸ್ಯಗಂಧೆ ಪಾತ್ರವನ್ನು ರಂಗದಂಗಳದಲ್ಲಿ ತರುವ ಅಗತ್ಯವೇ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಈ ಎರಡೂ ಪಾತ್ರಗಳು ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ನಾಟಕಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯೂ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರು ತಮ್ಮಿಂದಾದ ಅಪಚಾರದಿಂದ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪ ಪಟ್ಟು ಅಗ್ರಹಾರವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಹೋಗುವಷ್ಟಕ್ಕೆ ನಾಟಕವನ್ನು ಮುಗಿಸಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದರೆ ನಾಟಕ ಸಾರ್ಥಕವಾಗುತ್ತಿತ್ತು ಹಾಗೂ ತನ್ನ ಉದ್ದೇಶದಲ್ಲಿ ಗೆಲ್ಲಬಹುದಾಗಿತ್ತು. ಆದರೆ ನಾಟಕವನ್ನು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಎಳೆಎಳೆದು ಮುಂದುವರೆಸಲಾಯಿತು. ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಮಾಲೇರ ಪುಟ್ಟ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು, ಅರ್ಧಗಂಟೆಗೂ ಮಿಕ್ಕಿ ಅನಗತ್ಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮಾತಾಡಿದ್ದು. ಮೇಳಕ್ಕೆ ಹೋಗುವ ಮೊದಲು ಪುಟ್ಟನು ಇನ್ನೊಬ್ಬಳು ವ್ಯೇಶ್ಯೆ ಪದ್ಮಾವತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ರಾತ್ರಿ ಕಳೆಯಲು ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯರಿಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸಿದ್ದು. ಮೇಳ, ಕೋಳಿ ಕಾಳಗ ಮುಗಿಸಿಕೊಂಡು ದೇವಸ್ಥಾನವೊಂದರಲ್ಲಿ ಆಚಾರ್ಯರು ಊಟಮಾಡುವಾಗ ಇನ್ಯಾರೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಅಪರಿಚಿತರದ ಆಚಾರ್ಯರಲ್ಲಿ ತನ್ನ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ಮಗಳಿಗೆ ವರ ಹುಡುಕಿಕೊಡೆಂದು ಗೋಳಾಡಿದ್ದು. ಯಾರೋ ಗುರುತು ಹಿಡಿದರೆಂದು ಊಟ ಮಾಡುವುದನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರು ಓಡಿಹೋಗಿದ್ದು. ಪ್ಲಾಶ್‌ಬ್ಯಾಕ್‌ನಲ್ಲಿ ಸಹಪಾಠಿ ಮಹಾಬಲ ಬಂದುಹೋಗುವುದು, ಕೊನೆಗೆ ತಮ್ಮ ಅಗ್ರಹಾರಕ್ಕೆ ವಾಪಸ್ ಹೋಗಿದ್ದು...
ಈ ಎಲ್ಲಾ ಘಟನೆಗಳಿಗೂ ನಾಟಕದ ಪ್ರಮುಖ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕೂ ಯಾವುದೇ ರೀತಿಯ ಗಂಭೀರ ಸಂಬಂಧಗಳಿಲ್ಲ. ನಾರಣಪ್ಪ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಧರ್ಮವಿರೋಧಿಯಾಗಿದ್ದನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದ ಪ್ರಾಣಾಚಾರ್ಯರನ್ನೂ ಸಹ ಪ್ರಕೃತಿ ಸಹಜ ವಾಂಛೆ ಬಿಡಲಿಲ್ಲ ಹಾಗೂ ಧರ್ಮದ ಕಟ್ಟಳೆಗಳನ್ನು ಮೀರಿದ್ದು ಪ್ರಕೃತಿದತ್ತ ಬಯಕೆಗಳು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಹೇಳುವುದೇ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕದ ಆಶಯವಾಗಿದೆ. ಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯದ ಜೀವವಿರೋಧಿ ಯಾಂತ್ರಿಕ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸುವ ಮಹತ್ತರವಾದ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈ ನಾಟಕ ಹೊಂದಿದೆ. ಶುಷ್ಕ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿ ತನ್ನ ವ್ಯಯಕ್ತಿಕ ಬದುಕನ್ನೇ ಕಳೆದುಕೊಂಡ ಪ್ರಾಣೇಶಾಚಾರ್ಯ ಹಾಗೂ ಪ್ರಕೃತಿದತ್ತ ಬಯಕೆಗಳನ್ನು ಈಡೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ತನ್ನ ಜಾತಿ ಧರ್ಮಾಚರಣೆಯನ್ನೇ ತ್ಯಜಿಸಿದ ನಾರಣಪ್ಪ ಈ ಇಬ್ಬರ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷ ಹಾಗೂ ಅದರ ಅಂತಿಮ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ದ ನೆಪದಲ್ಲಿ ಈ ನಾಟಕ ಹೇಳಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ಹೇಳಿಯಾದ ಮೇಲೂ ನಾಟಕವನ್ನು ಅನಗತ್ಯವಾಗಿ ಎಳೆದೆಳೆದು ವಿಸ್ತರಿಸಿದ್ದೇ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನಾಟಕದ ವಿಫಲತೆಗೆ ಮೂಲ ಕಾರಣವಾಯಿತು. ಉತ್ತಮ ನಾಟಕವೊಂದು ಅನಗತ್ಯ ಮುಂದುವರಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ವ್ಯರ್ಥವಾಯಿತು. ರಂಗದಂಗಳದಲ್ಲಿ ರಂಗಾಯಣದ ‘ಸಂಸ್ಕಾರ’ ನೀರಸವೆನಿಸಿತು. ಕಾದಂಬರಿಯ ಬಹುತೇಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ತರಲೇಬೇಕು ಎನ್ನುವ ದಾವಂತಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದು ಭಾಗಷಃ
ನಾಟಕವನ್ನೇ ಜಾಳುಜಾಳಾಗಿಸಲಾಯಿತು.
ದೂರದರ್ಶನ, ಚಲನಚಿತ್ರ ರಂಗದಲ್ಲೂ ಸಿಕ್ಕ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ತಮ್ಮ ಪ್ರತಿಭೆಯನ್ನು ಮೆರೆದ ಜೆನ್ನಿಯವರು ವಿದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಜನಪದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಕನ್ನಡ ಜಾನಪದ ಹಾಡುಗಳ ಸೊಗಡನ್ನು ಬೇರೆ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಪಸರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹಾಗೂ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪುರಸ್ಕಾರ ಸನ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿರುವ ಜನ್ನಿರವರು ಈಗ ಮೈಸೂರು ರಂಗಾಯಣವನ್ನು ಮುನ್ನಡೆಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸ್ನೇಹಪರ ಸಹೃದಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಜನಾರ್ಧನ್ರವರು ಎಲ್ಲರೊಂದಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೂ ಆತ್ಮೀಯ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅವರ ಆತ್ಮೀಯತೆಗೆ ಸಾಕ್ಷಿಯಾಗಿದೆ.
-ಶಶಿಕಾಂತ ಯಡಹಳ್ಳಿ
-ಶಶಿಕಾಂತ ಯಡಹಳ್ಳಿ
